- My, Prezydenci i przedstawiciele wysokiego szczebla 13 Państw Członkowskich Unii Europejskiej, państw uczestniczących Inicjatywy Trójmorza (3SI) – Republiki Austrii, Republiki Bułgarii, Republiki Chorwacji, Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Greckiej, Węgier, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Rzeczypospolitej Polskiej, Rumunii, Republiki Słowacji, Republiki Słowenii, spotkaliśmy się w Wilnie 11 kwietnia 2024 r. z okazji IX Szczytu 3SI i VI Forum Biznesu 3SI.
- Z uznaniem odnosimy się do dorobku poprzednich szczytów w Dubrowniku (2016), Warszawie (2017), Bukareszcie (2018), Lublanie (2019), Tallinie (2020), Sofii (2021), Rydze (2022) i Bukareszcie (2023) oraz ponownie potwierdzamy nasze nieustające, głębokie zaangażowanie w realizację podstawowych celów 3SI, jakimi są wzmocnienie współpracy regionalnej na rzecz budowy odpornej Europy i silniejszego partnerstwa transatlantyckiego.
- Podkreślamy konieczność dalszej konsolidacji 3SI dla ułatwienia ciągłości działań, wzmocnienia jej rozpoznawalności oraz wzmocnienia współpracy międzyrządowej w jej ramach. Podkreślamy także potrzebę wsparcia wysiłków integracyjnych stowarzyszonych państw uczestniczących 3SI – Ukrainy i Republiki Mołdawii, które rozpoczną negocjacje akcesyjne z UE – oraz rozszerzenia współpracy ze strategicznymi partnerami 3SI – Stanami Zjednoczonymi, Niemcami i Komisją Europejską. W świetle powyższego z radością witamy Japonię jako czwartego partnera strategicznego 3SI. Ciągłe zaangażowanie Japonii w prace 3SI znacząco przyczyni się do osiągnięcia celów Inicjatywy i wzmocnienia jej powiązań z globalnymi łańcuchami dostaw, a w szczególności z regionem Indo–Pacyfiku. Z zadowoleniem przyjmujemy rosnące zainteresowanie krajów trzecich współpracą z 3SI i oczekujemy budowania kolejnych globalnych partnerstw na rzecz bliższego zaangażowania państw o podobnych poglądach.
- Uznajemy geostrategiczne znaczenie państw uczestniczących 3SI w Europie oraz potencjał 3SI jako przynoszącej korzyści platformy koordynacji strategicznych interesów regionu. Zobowiązujemy się do wzmacniania roli i rozpoznawalności 3SI, w tym wobec państw członkowskich UE, które nie są członkami Inicjatywy.
- Podkreślamy wagę wzmocnienia partnerstwa transatlantyckiego ze Stanami Zjednoczonymi i zwracamy uwagę na fakt, że 3SI służy jako ważny katalizator strategicznej obecności USA w regionie, przyczyniając się w ten sposób znacząco do wzrostu bezpieczeństwa i dobrobytu gospodarczego Europy.
- Podtrzymujemy nasze zdecydowane potępienie niesprowokowanej, nieuzasadnionej i nielegalnej wojny Rosji przeciwko Ukrainie i jej narodowi. Potwierdzamy nasze niezachwiane wsparcie dla Ukrainy, jej suwerenności i integralności terytorialnej w granicach uznanych na arenie międzynarodowej. Powtarzamy, że Rosja musi natychmiast i bezwarunkowo wycofać wszystkie swoje siły zbrojne z całego terytorium Ukrainy w jej uznanych międzynarodowo granicach i zachęcamy do ustanowienia przyszłego mechanizmu odszkodowań za wszelkie spowodowane zniszczenia i obrażenia.
- Pozostajemy zdecydowani dalej zwiększać presję na Rosję, w tym poprzez dalsze wzmacnianie sankcji oraz ich pełne i skuteczne wdrożenie, aby zakończyć jej agresywną wojnę. W tym celu zobowiązujemy się również do ścisłej współpracy w celu zapewnienia pełnej zgodności i przeciwdziałania obchodzeniu sankcji. Rosja i jej przywódcy muszą ponieść pełną odpowiedzialność za prowadzenie wojny przeciwko Ukrainie oraz za inne zbrodnie uznawane w świetle prawa międzynarodowego za najpoważniejsze, a także za ogromne szkody spowodowane w wyniku działań wojennych.
- Ponownie przywołujemy nasze wspólne stanowisko, że 3SI może odegrać ważną rolę w odbudowie Ukrainy, przy należytym uwzględnieniu wszystkich wysiłków na poziomie UE i w ujęciu międzynarodowym, zwłaszcza w ścisłej współpracy i za pośrednictwem Wieloagencyjnej Platformy Koordynacji Darczyńców. W związku z tym z zadowoleniem przyjmujemy utworzenie specjalnej Grupy Wspólnych Interesów na rzecz Ukrainy (CIG4U) Międzynarodowego Forum Transportu (ITF), jako sposobu na praktyczną współpracę w zakresie odbudowy sektora transportu na Ukrainie. Zachęcamy wszystkie zainteresowane kraje do przyłączenia się do prac tej grupy. Jednocześnie podkreślamy, że wzmocnienie infrastruktury transportowej i logistycznej w regionie 3SI jest kluczem do zaplanowania i przeprowadzenia należytego procesu odbudowy Ukrainy.
- Doceniamy wysiłki Republiki Mołdawii na rzecz przeciwstawienia się rosnącym zagrożeniom oraz potępiamy systematyczne naciski hybrydowe, jakich doświadcza Republika Mołdawii w kontekście rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie, w tym próby podważenia jej porządku konstytucyjnego.
- Przywiązujemy dużą wagę do rozszerzenia UE, zarówno jeśli chodzi o Bałkany Zachodnie, jak i wschodnie sąsiedztwo UE. Ze strategicznego punktu widzenia rozszerzenie UE przyniesie większą stabilność i dobrobyt całej Unii. Reformy wdrażane przez kandydatów i kraje aspirujące zdeterminują szybkość procesu rozszerzenia, który musi pozostać oparty na osiągnięciach merytorycznych. Wzywamy tych partnerów do przestrzegania wartości europejskich, w tym poprzez dążenie do pełnego dostosowania do unijnej Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, w szczególności do unijnych środków ograniczających. Uznajemy potencjał 3SI i jej wkład we współpracę UE z nimi, mając na celu zbliżenie tych państw do UE poprzez wdrażanie projektów infrastruktury regionalnej Trójmorza i przyspieszenie transformacji ekologicznej i cyfrowej.
- Z zadowoleniem przyjmujemy decyzję Rady Europejskiej o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Republiką Mołdawii oraz kroki podjęte przez stowarzyszone państwa uczestniczące 3SI –Ukrainę i Republikę Mołdawii – w kierunku ich integracji z UE. Wyrażamy nasze zdecydowane poparcie dla europejskiej ścieżki niezwłocznego rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z tymi państwami, w oparciu o raporty Komisji Europejskiej. Jesteśmy gotowi wspierać wysiłki tych państw, w tym poprzez wspólne przedsięwzięcia w ramach 3SI. Podtrzymujemy nasze zaangażowanie w ułatwianie ich integracji infrastrukturalnej z regionem 3SI oraz transeuropejskimi sieciami transportowymi, energetycznymi i cyfrowymi oraz w rozwój nowych, odpornych i zrównoważonych połączeń energetycznych, transportowych i cyfrowych w celu zwiększenia konektywności regionalnej.
- Z zadowoleniem przyjmujemy wysoki szczebel reprezentacji na wileńskim szczycie 3SI przez partnerów strategicznych Inicjatywy – Stany Zjednoczone Ameryki, Republikę Federalną Niemiec, Komisję Europejską i Japonię; stowarzyszone państwa uczestniczące 3SI – Ukrainę i Republikę Mołdawii; oraz gości Szczytu 3SI w Wilnie z państw podobnie myślących: Gruzji, Czarnogóry, Izraela, Turcji, Wielkiej Brytanii, Finlandii i Hiszpanii.
- Reprezentując jeden z najbardziej uprzemysłowionych, najszybciej rozwijających się i zaawansowanych technologicznie regionów na świecie, odgrywając coraz ważniejszą rolę w dywersyfikacji globalnych łańcuchów wartości, podkreślamy rolę 3SI w zapewnianiu bezpieczeństwa gospodarczego, odporności i konkurencyjności UE. W tym kontekście zobowiązujemy się do wzmacniania i pogłębiania jednolitego rynku UE, wdrażania Europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego oraz rozwijania kluczowych technologii neutralnych dla klimatu i technologii cyfrowych zgodnie z polityką przemysłową UE, m.in. ustawą o przemyśle neutralnym netto.
- W kontekście niesprowokowanej, nieuzasadnionej i nielegalnej wojny Rosji przeciwko Ukrainie podkreślamy pilną i strategiczną wagę przyspieszenia wysiłków 3SI na rzecz budowy odpornej infrastruktury i poprawy połączeń, w szczególności na osi Północ–Południe, aby przyczynić się do większej konwergencji w ramach UE, przekierowania szlaków transportowych i łańcuchów dostaw oraz wzmocnienia ogólnego bezpieczeństwa i dobrobytu 3SI.
- Uznając rolę 3SI w ramach szerszych europejskich i globalnych wysiłków krajów demokratycznych na rzecz promowania pro–rynkowych inwestycji w opartą na zaufaniu konektywność w regionie i na świecie, podkreślamy znaczenie analizy synergii między 3SI a takimi inicjatywami w zakresie konektywności, jak unijna Global Gateway oraz podobnymi projektami grupy G7 i innych partnerów o podobnych poglądach. 3SI zapewnia naturalne połączenia z sąsiedztwem UE i służy jako przedłużenie europejskiej łączności z globalnymi szlakami transportowymi, takimi jak korytarz trans–kaspijski i IMEC (korytarz gospodarczy Indie–Bliski Wschód–Europa).
- Pochwalamy wyniki osiągnięte przez obecny fundusz inwestycyjny Inicjatywy Trójmorza (3SIIF) oraz jego wkład w ułatwianie wzrostu gospodarczego i łączności poprzez inwestycje strategiczne. Z zadowoleniem przyjmujemy także utworzenie specjalnej grupy roboczej, której zadaniem będzie przygotowanie podwalin pod następcę istniejącego funduszu. Kontynuacja tej inicjatywy podkreśla nasze zaangażowanie we wspieranie rozwoju infrastruktury i zrównoważonego dobrobytu gospodarczego w całym regionie Trójmorza. Ponadto odnotowujemy postęp w tworzeniu funduszu innowacyjności 3SI we współpracy z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI), z perspektywą zapewnienia kapitału przedsiębiorstwom w całym regionie Trójmorza, wypełniając lukę w finansowaniu innowacji, zwiększając w ten sposób konkurencyjność przedsiębiorstw Trójmorza. Ponieważ prace nad tymi projektami są już w toku, jesteśmy pewni, że inicjatywy te jeszcze bardziej wzmocnią nasze wspólne wysiłki na rzecz uwolnienia potencjału 3SI.
- Uznając gospodarczy charakter Inicjatywy oraz istotną rolę sektora prywatnego i instytucji finansowych w osiąganiu celów 3SI, podkreślamy znaczącą i antycykliczną rolę publicznych banków rozwoju w mobilizowaniu kapitału prywatnego w celu pokrycia luk w finansowaniu projektów infrastrukturalnych . W tym kontekście zachęcamy do współpracy publiczne i prywatne banki rozwoju krajów 3SI oraz inne istniejące międzynarodowe instytucje finansowe.
- Potwierdzamy nasze zaangażowanie we wzmacnianie cyberodporności i cyberbezpieczeństwa regionu, w szczególności poprzez dalsze wzmacnianie współpracy w dziedzinie cyberbezpieczeństwa infrastruktury krytycznej. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmujemy inicjatywę zbudowania sieci istniejących platform współpracy obejmujących wiele krajów w celu zwiększenia praktycznej koordynacji, wymiany informacji i know–how między naszymi krajami, partnerami i sektorem prywatnym w dziedzinie cyberbezpieczeństwa w synergii z struktury i sieci UE. Zachęcamy interesariuszy 3SI do aktywnego angażowania się w pomoc partnerom z Ukrainy i Republiki Mołdawii w ustalaniu priorytetów oraz zaspokajaniu ich potrzeb w zakresie cyberbezpieczeństwa.
- Potwierdzamy, że wzmocnienie odporności infrastruktury podwójnego zastosowania w regionie w celu zwiększenia mobilności cywilnej i wojskowej wzdłuż osi Północ–Południe, zgodnie z Planem Działania UE na rzecz Mobilności Wojskowej 2.0, stanowi cel polityczny, a także odpowiedzialną inwestycję w naszą bezpieczną przyszłość i przyczynia się do wzmocnienia wschodniej flanki NATO. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmujemy opracowanie planów mobilności wojskowej w całym regionie 3SI, w tym skupienie się na charakterze podwójnego zastosowania infrastruktury cywilnej.
- Uznajemy pilną potrzebę zmobilizowania zasobów niezbędnych do sprawiedliwego społecznie i zrównoważonego pod względem środowiskowym przejścia w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu i odpornej na zmiany klimatyczne, w tym zielonej infrastruktury, w regionie 3SI, w szczególności poprzez wzmocnienie współpracy w dziedzinie dostępności i promowania „zielonego finansowania”, zgodnie ze standardami europejskimi. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmujemy inicjatywę budowy nieformalnej sieci obejmującej wiele krajów w celu zwiększenia praktycznej koordynacji i wymiany informacji między naszymi krajami, partnerami i sektorem prywatnym w tej dziedzinie. Należy tego dokonać poprzez wykorzystanie istniejących mechanizmów koordynacji zielonego finansowania i w ścisłej koordynacji z międzynarodowymi instytucjami finansowymi.
- Przyjmujemy do wiadomości Sprawozdanie z postępów we wdrażaniu projektów za 2024 r., w którym podkreślono priorytety krajów 3SI w zakresie konektywności w trzech kluczowych obszarach: transportu, energii i technologii cyfrowych, a także postępy w realizacji projektów priorytetowych, których liczba w 2024 r. wyniosła 143. Z zadowoleniem przyjmujemy dodanie priorytetowych projektów infrastrukturalnych z Ukrainy i Republiki Mołdawii do zbiorczej listy Projektów Priorytetowych 3SI.
- Uznając aktualne, liczne wyzwania geopolityczne w szeroko rozumianym regionie 3SI, a także istniejące ograniczenia finansowe, wzywamy do wzmożenia wysiłków na rzecz realizacji projektów priorytetowych 3SI poprzez usprawnienie wykorzystania funduszy unijnych, krajowych, organizacji międzynarodowych i innych. Podkreślamy także potrzebę wyróżnienia tych projektów, które mają najszerszy zasięg regionalny. Utworzenie listy projektów infrastrukturalnych w oparciu o zasadę partnerstwa publiczno–prywatnego miałoby także istotne znaczenie dla potencjalnych inwestorów.
- Z radością odnotowujemy organizację 6. edycji Forum Biznesu 3SI, skupiającą się na budowie odporności regionu 3SI i inteligentnym wzroście, co jest kluczowe we wspieraniu celów politycznych Inicjatywy. Szerokie grono międzynarodowej społeczności forów biznesowych, liczące ok. 1000 uczestników, wyraźnie wskazuje na stale rosnące wzajemne zainteresowanie zacieśnieniem współpracy w zakresie rozwoju zielonych technologii, bezpieczeństwa energetycznego, infrastruktury cyfrowej, bezpieczeństwa cybernetycznego, inteligentnej konektywności, rozwiązań finansowych w regionie 3SI oraz roli biznesu w odbudowie Ukrainy. Ta interakcja została wsparta przez platformę business–to–business (B2B), aby ułatwić bezpośrednie kontakty biznesowe i możliwości, a ponad 20 wydarzeń towarzyszących z udziałem przedsiębiorstw, społeczności naukowych i organizacji społecznych, dało początek bogatemu i żywemu ekosystemowi 3SI .
- Z zadowoleniem przyjmujemy konferencję wysokiego szczebla na temat Ukrainy zorganizowaną przez Międzynarodowe Forum Transportu przy okazji Szczytu 3SI pod przewodnictwem Ministerstwa Transportu Litwy.
- Z zadowoleniem przyjmujemy zaangażowanie Polski w organizację kolejnego Szczytu i Forum Biznesu 3SI w 2025 r. oraz Republiki Chorwacji w zorganizowanie Szczytu i Forum Biznesu w 2026 r.
Źródło: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, prezydent.pl
